Veiligheidshelmen

Wanneer is een veiligheidshelm verplicht?

Het dragen van een veiligheidshelm is verplicht in de volgende gevallen:

• op plaatsen waar dit door middel van een gebodsbord staat aangegeven
• waar een verhoogde kans bestaat dat je het hoofd stoot of het hoofd bekneld raakt
• waar de kans bestaat getroffen te worden door vallende en/of wegvliegende voorwerpen

Aan welke eisen moet een veiligheidshelm doen?

Een veiligheidshelm moet voldoen aan de Europese norm EN 397 “Industriële veiligheidshelmen” en is voorzien van een CE-markering. Onder de verplichte eigenschappen van deze norm vallen de schokabsorptie (vallend bolgewicht), helmschaalpenetratie (puntig valgewicht), niet ontvlambaarheid, verouderingsbestendigheid en zaken als maatvoering, maximaal  gewicht, afmetingen en markering. Elke veiligheidshelm moet in ieder geval aan de minimale eisen op dit gebied voldoen.

Conform de EN 397-norm moeten bovendien de volgende gegevens altijd onuitwisbaar aan de binnenzijde van de helmschaal aangebracht zijn:

• het materiaal waarvan de helmschaal vervaardigd is 
• CE markering met het nummer van de onafhankelijke certificerende instantie
• de norm waar aan de helm voldoet
• de productiedatum van de helm. Die is te herkennen aan een cirkel waarin de maanden en het jaar zijn aangegeven. In de gebruiksaanwijzing moet de uiterste gebruikstermijn zijn aangegeven. Aan de hand hiervan kan worden nagegaan of de helm aan vervanging toe is 
• de maataanduiding
• de naam/code van de fabrikant 
• modelbenaming. Indien enkel deze gegevens worden vermeld, voldoet de veiligheidshelm slechts aan de minimum eisen uit deEN 397-norm. Indien de helm tevens aan aanvullende eisen uit deze norm voldoet, dan kan je dat ook terugvinden op de helm.

Materialen van de veiligheidshelm

Uitgebreide eisen die gesteld worden aan het materiaal en de uitvoering van de helmen staan ook vermeld in de EN 397-norm. De veiligheidshelmen zijn meestal gemaakt van bepaalde soorten kunststof, omdat deze kunststoffen niet stroomgeleidend zijn. De voor fabricage toe te passen kunststoffen kunnen we in twee hoofdgroepen verdelen, te weten: Thermoplasten en Duroplasten (thermohardende).

Thermoplasten

Thermoplasten zijn kunststoffen die bij bepaalde temperaturen in vloeibaar-plastische toestand gevormd kunnen worden. De materiaalsoorten zijn polyethyleen (PE), ABS-polymeriaat (ABS), polyamide (PA) en polycarbonaat (PC). 

Duroplasten (thermohardende)

Duroplasten zijn kunststoffen die tijdens het persen onder hoge druk thermisch verharden. De helmen die volgens dit procedé uit textielfenol en glasvezelversterkt polyester worden gemaakt, worden door hitte niet nadelig beïnvloed wat betreft hun beschermende eigenschappen. Bij sterke stralingshitte, maar ook bij laswerkzaamheden verdient dus het gebruik van een duroplastische helm aanbeveling. 

Soorten helmen

Er bestaat een grote diversiteit aan helmen, waaronder helmen voor situaties waarin werknemers veel naar boven of beneden moeten kijken. Het dragen van een veiligheidshelm is niet altijd verplicht, maar vaak aan te raden.

Een veiligheidshelm bestaat in veel verschillende vormen, bijvoorbeeld met klep of verkorte klep, geventileerd of ongeventileerd en met of zonder regengoot. Een veiligheidshelm kan voorzien worden van diverse binnenwerken met een pinlock-schuifinstelling of draaiknop, geweven textiele draagbanden of lederen draagbanden. Draagbanden in textiel hebben een veel hogere weerstand tegen temperaturen en variërende weersomstandigheden en leveren langetermijnprestaties op gebied van schokabsorptie. Bekijk ons ruime assortiment bouwhelmen.

Met klep of verkorte klep

Een klep bij een veiligheidshelm biedt voordelen onder zonnige weersomstandigheden, maar houdt bij regen ook de druppels uit de ogen. Een helm met verkorte klep is bestemd voor werkzaamheden waarbij veel omhoog moet worden gekeken of in bijvoorbeeld kleine ruimtes. Doordat de klep korter is, wordt het zicht naar boven aanzienlijk vergroot.

Geventileerd of ongeventileerd

Met name in de zomer kan de mogelijkheid tot het openen van ventilatie-openingen bepalend zijn voor het wel of niet dragen van de helm. Veel toepassingen laten dit echter niet toe. Indien er gevaar is voor bijvoorbeeld vloeibare metalen of gevaarlijke vloeistoffen, dan is een geheel dichte helmschaal een vereiste. Een aantal helmen heeft een variabele ventilatieopening zodat de drager ze zelf naar behoefte kan openen of sluiten.

Met of zonder regengoot 

Een regengoot zorgt ervoor dat er niet al te veel water in de kraag van de (regen)kleding loopt. Hou er bij het werken met gevaarlijke vloeistoffen rekening mee dat, alle vloeistof op één plaats gecentreerd wordt afgeleverd.

Montagesleuven 

De meeste helmen zijn standaard aan de zijkanten voorzien van montagesleuven (eurosleuven) voor gehoorbescherming en/of gelaatsbescherming. De Europese maat voor een sleuf is 30 mm. De meeste accessoires zijn hier op voorzien. Let er echter op dat de sleufmaat nog kan verschillen per merk. In een aantal gevallen kan het noodzakelijk zijn om een adapter aan te schaffen als je een gehoorbeschermer of gelaatsscherm wil monteren.

Klimhelmen 

Bij bepaalde werken moet er veel naar boven gekeken worden, bijvoorbeeld als er gebruik wordt gemaakt van industriële touwtechnieken. In dat geval is een klimhelm aanbevolen. De klimhelmen garanderen een bescherming tegen schokken, conform de Europese normen EN 397 en voldoen bovendien aan de EN 12492-norm

Binnenwerken

In principe zijn er voor het binnenwerk twee uitvoeringen qua materialen. Ten eerste is er het kunststof binnenwerk. Dat geeft weinig draagcomfort en is vaak een prijskwestie. Het is daarom ook voornamelijk geschikt voor incidenteel gebruik of voor bijvoorbeeld bezoekers. Ten tweede is er het ergonomisch beter verantwoorde binnenwerk dat bestaat uit geweven draagbanden in textiel. Indien men dagelijks een helm draagt dan verdient deze uitvoering zeker de voorkeur. Banden in textiel hebben een veel hogere weerstand tegen temperaturen en variërende weersomstandigheden en leveren lange termijn prestaties op gebied van schokabsorptie.

Binnenwerken kunnen uit verschillende aantallen bevestigingspunten bestaan. Meestal zijn dat er vier of zes, maar er zijn zelfs achtpuntsbinnenwerken. Hoe groter het aantal bevestigingspunten, des te beter wordt de kracht die op de helm terecht komt verdeeld over het hoofd. Zespuntsbinnenwerken brengen wel nadelen met zich mee wat betreft en warmte op het hoofd. Een 4-puntsbinnenwerk geeft een goede combinatie van schokabsorptie en draagcomfort waardoor het hoofd optimaal beschermd wordt.

Het binnenwerk heeft ten slotte nog twee soorten sluitingen om op iedere hoofdmaat afgestemd te kunnen worden, te weten een binnenwerk met schuifinstelling of met draaiknop. Bij een schuifinstelling wordt de breedte ingesteld door de knopjes in de gaatjes te bevestigen en vast te klikken. En bij een binnenwerk met draaiknop kan men door middel van het draaien aan de knop de breedte instellen. Hierdoor kan je het binnenwerk snel instellen ook als de helm op het hoofd zit. 

Het wordt aangeraden om de binnenwerken regelmatig (na max. een jaar) te vervangen.

Let op! Als jouw helm zichtbaar beschadigd is of zwaar belast is door de impact van een vallend voorwerp dient deze onmiddellijk te worden vervangen.

Toebehoren en onderdelen

Voor veiligheidshelmen zijn vele losse onderdelen en toebehoren verkrijgbaar. Te denken valt aan neklappen tegen vloeistof of hitte, kinriemen in verschillende materialen om aan de helm te gespen om te voorkomen dat de helm bij harde wind afwaait, monteerbare gehoorkappen, ruimzichtbrillen of vizieren, reflecterende strips, helmmutsen en zweetbanden. 

Gebruiksduur van veiligheidshelmen 

De veilige gebruiksduur van een veiligheidshelm is moeilijk te bepalen, omdat die van veel factoren afhankelijk is. De gebruiksduur van een veiligheidshelm is afhankelijk van het materiaal waarvan de helm gemaakt is en de omstandigheden waaronder deze gebruikt wordt. Daarbij is het zo dat materialen beïnvloed worden door diverse factoren, zoals klimatologische omstandigheden, de inwerking van UV-straling en de aantasting door chemicaliën en temperatuur. Het is aan te raden om na twee jaar geregeld steekproefsgewijs na te gaan of de helmen nog voldoende stootdempend zijn. 

Bij normaal gebruik (bij daglicht en temperaturen tussen -5°C en 30°C) zal de sterkte van het materiaal na ongeveer 3 tot 5 jaar zodanig zijn verminderd dat de beschermfunctie van de veiligheidshelm wezenlijk aangetast is. In onderstaande tabel staat de gemiddelde verouderingstermijn van de diverse helmmaterialen. Deze aanbevolen gebruiksduur geldt niet zodra de gebruiksaanwijzing van de fabrikant een andere gebruiksduur aangeeft. De nuttige levensduur van veiligheidshelmen kan worden bevorderd door ze, wanneer ze niet in gebruik zijn, op te slaan op een droge, liefst donkere koele plaats en niet, zoals vaak gebeurt, op de hoedenplank van een auto.

Bedrukken van veiligheidshelmen 

Er bestaat ook de mogelijkheid om helmen te personaliseren. Bedrukking in hoge kwaliteit geeft de helm een professionele uitstraling. Het is mogelijk om op vrijwel iedere plaats van de schaal een logo te plaatsen. Een helm kan bedrukt worden d.m.v. tampondruk of met een speciale helmsticker. Bij tampondruk wordt het logo op de helm geperst en bij stickers wordt er gebruik gemaakt van een speciale sticker zonder oplosmiddelen die de helm kunnen aantasten.

Veiligheidshelmen zijn soms vervaardigd van materialen die gevoelig zijn voor een bepaalde chemische aantasting. In bijvoorbeeld markeerstiften en sommige lijmsoorten zitten soms bepaalde chemische stoffen die de helmen kunnen aantasten. Markeer jouw veiligheidshelm daarom nooit met stiften en plak er nooit zelf stickers, maar laat altijd de fabrikant jouw helm voorzien van een logo.

Tips voor onderhoud en gebruik van veiligheidshelmen 

• controleer voor het gebruik het verende binnenwerk en de buitenkant van de helm
• het is noodzakelijk dat het binnenwerk zodanig is afgesteld, dat tussen de draagbanden en de bovenzijde van de bol voldoende ruimte bestaat om schokken te absorberen; 25 mm is een minimum. De achterhoofdband dient om het binnenwerk op maat af te stellen
• vervang de helm als die een klap heeft gehad of is gevallen
• reinig de zweetband regelmatig met water en zeep
• als de helm niet wordt gebruikt, leg hem dan niet op een plek waar veel zon is
• draag de helm zoals bedoeld is, juist afgesteld en niet achterstevoren
• draag een helm nooit over een pet, muts of iets dergelijks (tenzij die er speciaal voor gemaakt is)
• plak geen stickers op de helm: de lijm kan het kunststof aantasten. Voor het aanbrengen van bedrijfslogo’s moet advies aan de leverancier worden gevraagd
• als je een helm hebt waaraan uiterlijk een beschadiging is te zien, moet je die onmiddellijk vervangen.